Sztuczna inteligencja zmienia świat w sposób, który jeszcze kilka lat temu wydawał się science fiction. Wpływa na nasze życie codzienne, od personalizowanych rekomendacji w mediach społecznościowych po zaawansowane systemy diagnostyki medycznej. Jednak dynamiczny rozwój tej technologii rodzi pytanie: czy obowiązujące przepisy ochrony danych osobowych, w tym RODO , są w stanie nadążyć za tym postępem?
Jak AI zmienia krajobraz ochrony danych osobowych?
Sztuczna inteligencja opiera się na danych. Im więcej ich posiada, tym bardziej efektywne są jej działania. Algorytmy AI analizują dane, uczą się na ich podstawie i podejmują decyzje, co otwiera niespotykane wcześniej możliwości. Jednak to właśnie sposób, w jaki dane są zbierane i przetwarzane, staje się powodem do niepokoju.
Kluczowe wyzwania AI w kontekście danych osobowych:
- Nieprzejrzystość algorytmów: Systemy AI często działają jak „czarna skrzynka”. Trudno określić, jak i dlaczego dochodzą do określonych wyników. Użytkownik może nie być świadomy, jakie dane zostały użyte i w jakim celu.
- Profilowanie: AI jest niezwykle skuteczna w tworzeniu szczegółowych profili użytkowników na podstawie danych z różnych źródeł, co może prowadzić do naruszeń prywatności i dyskryminacji.
- Przetwarzanie danych w tle: Aplikacje oparte na AI często działają w sposób niewidoczny dla użytkownika, gromadząc dane bez jego pełnej wiedzy czy zgody.
Co mówi RODO o AI?
RODO, które weszło w życie w 2018 roku, zostało zaprojektowane jako odpowiedź na wyzwania związane z cyfrowym przetwarzaniem danych. Choć stanowi ważny krok w ochronie prywatności, jego przepisy nie zawsze nadążają za rozwojem AI.
Kluczowe aspekty RODO związane z AI:
- Prawo do informacji: Użytkownik ma prawo wiedzieć, jakie dane są zbierane i w jakim celu. Przy skomplikowanych algorytmach AI wyjaśnienie tego może być trudne.
- Prawo do bycia zapomnianym: Użytkownik może żądać usunięcia swoich danych, co w systemach AI, gdzie dane są głęboko zintegrowane z procesem uczenia maszynowego, może być skomplikowane.
- Zakaz profilowania: Automatyczne podejmowanie decyzji mających istotny wpływ na użytkownika (np. odrzucenie kredytu) wymaga zgody użytkownika lub szczególnych przesłanek prawnych.
Chociaż RODO daje solidne narzędzia do ochrony danych, nie uwzględnia w pełni specyfiki działania AI, takich jak dynamiczne przetwarzanie danych czy trudności w wyjaśnieniu algorytmów.
Czy nowe regulacje są potrzebne?
Aby lepiej chronić dane osobowe w erze AI, konieczne są zmiany i uzupełnienia w obowiązujących przepisach. W Unii Europejskiej trwają już prace nad AI Act, który ma uzupełnić luki prawne w zakresie stosowania sztucznej inteligencji. Ma on wprowadzić m.in.:
- Klasyfikację ryzyka AI – od niskiego do wysokiego, w zależności od potencjalnych zagrożeń dla praw i wolności obywateli.
- Wymogi przejrzystości – firmy będą zobowiązane do ujawniania, jak działają ich systemy i jakie dane są przetwarzane.
- Normy etyczne – AI ma działać zgodnie z zasadami niedyskryminacji i ochrony prywatności.
Jak możemy chronić dane osobowe w dobie AI?
- Edukacja użytkowników i pracowników: Każdy powinien znać swoje prawa w zakresie ochrony danych i być świadomy, jakie informacje udostępnia systemom AI i jak poprawnie przetwarzać dane korzystając z AI w swojej firmie – zapraszamy na najbliższe szkolenie stacjonarne!
- Transparentność technologii: Firmy rozwijające AI muszą dążyć do większej przejrzystości, zarówno w zakresie działania algorytmów, jak i sposobów przetwarzania danych.
- Rozwój technologii ochrony danych: Nowe rozwiązania technologiczne, takie jak anonimizacja danych czy systemy umożliwiające wycofanie zgody, mogą zwiększyć bezpieczeństwo.
- Współpraca z ekspertami – wsparcie we wprowadzeniu odpowiednich regulacji dostosowanie systemów, polityk i działań zgodnych z ochroną danych osobowych. Zapraszamy do kontaktu.
Podsumowanie
Rozwój sztucznej inteligencji jest nieunikniony, ale nie może odbywać się kosztem naszej prywatności. RODO daje solidne podstawy ochrony danych osobowych, jednak wymaga dostosowania do specyfiki AI. Kluczowe będą nowe regulacje, takie jak AI Act, ale także odpowiedzialność firm i świadomość użytkowników.